Strona główna > Materiały > LATA MIĘDZYWOJENNE > Koncert na głosy
1865
do 1939
Koncert na głosy
Początki ruchu śpiewaczego na Pomorzu sięgają lat sześćdziesiątych XIX wieku. W okolicy Chojnic powstają wówczas chóry w Swornegaciach, Wielu, Karsinie i Czersku. W tych miejscowościach było to możliwe dzięki dużym skupiskom ludności polskiej.
Natomiast w Chojnicach wobec dużej przewagi ludności niemieckiej, a szczególnie braku inteligencji narodowości polskiej, wcześniejsze powstanie jakiegokolwiek chóru było trudne do pomyślenia. Ożywienie nastąpiło w Chojnicach dopiero na początku XX wieku. Filomackie tradycje kultywowania języka polskiego w chojnickim gimnazjum, powstanie tajnych drużyn strzeleckich, tajne nauczanie języka polskiego i historii – wszystko to stanowiło przygotowanie fundamentu pod budowę polskiej organizacji kulturalnej. Idea utworzenia chóru dojrzała w 1919 roku. Z inicjatywy Władysławy Wolszlegier, ziemianki z Cołdanek, w dniu 9 marca 1919 roku odbyło się zebranie założycielskie chóru, który od tej pory przyjął nazwę: Towarzystwo Śpiewu „Lutnia”. Na pierwszym spotkaniu wybrano zarząd. Prezesem został ks. Aleksander Pronobis, z- cą Władysława Wolszlegier, sekretarzem Józef Reich, z- cą sekretarza Michalina Kurzętkowska, skarbnikiem Julian Rydzkowski. Dyrygentem chóru został Józef Michalski.
Utworzenie polskiej organizacji kulturalnej w chwili, kiedy to Niemcy jeszcze formalnie sprawowali władzę w mieście było odważną demonstracją polskości i niewątpliwie świadectwem mającego nadejść lada dzień wyzwolenia. Pierwszy publiczny występ chóru odbył się 10 sierpnia 1919 roku w ogrodzie gospody na Nowej Ameryce. Impreza nosiła nazwę „Zabawa Połączona z bazarem”, a dochód z niej przeznaczono na cele dobroczynne. Zabawa odbywała się pod czujnym i podejrzliwym okiem patrolu niemieckiego Grenzschutzu. Niewątpliwie wielkim zaszczytem dla nowo powstałego chóru było odśpiewanie z balkonu chojnickiego ratusza pieśni patriotycznych w czasie przywitania wojsk polskich w dniu 31 stycznia 1920 roku. Po odzyskaniu niepodległości głównym celem chórów staje się potrzeba artystycznego współzawodnictwa. „Lutnia” staje więc w szranki z innymi tego typu towarzystwami. Już w lipcu 1923 roku na I Zjeździe Kół Śpiewaczych w Więcborku chojnicki chór zdobywa swoją pierwszą nagrodę za wykonanie utworu Feliksa Nowowiejskiego pt. „Gdzie dom jest mój”.
Wydarzeniem wielkiej miary był udział „Lutni” w koncercie kompozytorskim Feliksa Nowowiejskiego, który odbył się 6 listopada 1927 roku w auli chojnickiego gimnazjum. Chór śpiewał pod dyrekcją kompozytora, którego wspomagał Franciszek Gierszewski z Chojnic. Po zakończeniu koncertu Feliks Nowowiejski wyraził wiele pochlebnych opinii o chojnickim chórze. Jego zdaniem „Lutnia” mogła śmiało konkurować z chórami z wielkich miast. Bardzo poważnym sprawdzianem umiejętności chojnickich śpiewaków był udział w II Pomorskim Zjeździe Śpiewaczym w Toruniu w dniach 27 - 28 maja 1928 roku. W zjeździe udział wzięło 47 zespołów śpiewaczych z całego kraju. Chojnicka „Lutnia” zaprezentowała się znakomicie i sklasyfikowana został na czwartym miejscu, co przy tak dużej konkurencji było nie lada osiągnięciem. Ostatni przed wojną Zjazd Chojnickiego Okręgu Śpiewaczego odbył się w dniu 19 marca 1939 roku.
„Lutnia” była niewątpliwie jedną z najbardziej prężnych organizacji lat międzywojennych w Chojnicach. 
Potrafiła z małego miasteczka wypłynąć na szerokie wody, a swoim poziomem wykonawczym dorównywała najlepszym chórom w Polsce. Ponadto chóry śpiewacze istniały w Chojnicach przy Związku Strzeleckim, Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” i Katolickim Stowarzyszeniu Młodzieży. Jednak wszystkie z wymienionych nie dorównywały swym poziomem wykonawczym chojnickiej „Lutni”. Po za Chojnicami towarzystwa śpiewacze istniały również w: Swornegaciach, Rytlu, Czersku, Brusach, Wielu, Karsinie, Zapceniu i Borzyszkowach. Do bardziej zasłużonych należały powstałe jeszcze przed I wojną światową Towarzystwo Śpiewacze „Harfiarz” w Czersku oraz „Chór Męski” w Brusach. Działalność towarzystw śpiewaczych na trwałe wpisała się w dzieje powiatu chojnickiego. Chóry te pełniły w okresie międzywojennym niezmiernie ważną rolę, współuczestnicząc w życiu kulturalnym i społecznym regionu.
KS. fot. arch. (red)
