Strona główna >  Materiały  >  PRL  > Rehabilitacja dowodem na niewinność

                                       

1945 do 1946
Rehabilitacja dowodem na niewinność

Nie dostrzegając specyficznej sytuacji tych ziem wychodzono z założenia, że osoby zaliczone do grupy I i II to Niemcy lub co najmniej zdrajcy narodu. Wynikało to z nieznajomości stosunków narodowościowych oraz chęci szybkiego i surowego rozprawienia się z wszystkimi, którzy zaparli się polskości, bądź mieli podejrzane stosunki z Niemcami. Często te przypuszczenia okazały się mylne, a skutki tego opłakane. Jednym z procesów oczyszczenia się z zarzutów stawianych przez socjalistyczne władze była tzw. rehabilitacja. Przeważnie w tym celu wymagano zeznań świadków, którzy świadczyli na rzecz osoby mającej wystąpić w roli „oczyszczonej”. Sm proces rehabilitacji nie był zbyt powszechny, chociaż stosowany.

I tak np. zachowało  się zeznanie złożone przez ks. Brunona Riebanda w sprawie rehabilitacyjnej niejakiej Marty Wolf zamieszkałej w Chojnicach przy ul. Świętopełka. Ksiądz Rieband w 1933 r. został wikariuszem w Chojnicach a 1 maja 1935 r. objął obowiązki katechety w Miejskim Gimnazjum Żeńskim. 1 Listopada 1939 r. przejął administrację chojnickiej parafii i pełnił tę funkcję do 1945 r. W latach okupacji po zamordowaniu pozostałych dwóch wikariuszy był jedynym polskim księdzem w Chojnicach. Szykanowany przez Niemców pomagał Polakom. Mimo to nie uniknął fałszywych oskarżeń i represji służby bezpieczeństwa. Jednakże mieszkańcy Chojnic wystawili mu chlubne świadectwo.

Dalej czytamy: „Znam M. Wolfową oraz jej rodzinę prawie 12 lat. Miałem z nią kontakt przed wojną i w czasie okupacji zapraszany jako gość na obchody rodzinne. Pomimo, że, M. Wolfowa pochodzi z niemieckiej rodziny, jej dzieci otrzymały zupełnie polskie wychowanie. Najstarsza córka Helena wychodzi na krótko przed wybuchem wojny w 1939 r. za mąż za Polaka Grzywacza i ginie z rąk niemieckich we wrześniu 1939 r. pod Osiem, pow. świeckim w czasie ucieczki rodziny z Chojnic, gdzie ja i wtedy byłem. Córka Marta była moją uczennicą w Miejskim Gimnazjum Żeńskim do 1939 r. Syn Karol ożenił się już w czasie okupacji z Polką Belzerowską. Mąż M. W. był członkiem Polskiego Związku Zachodniego i jako taki w pierwszych miesiącach 1939 r. należał do oddziału karnego, z którego codziennie kilku odprowadzono na rozstrzelanie. Jego sprzęt budowlany i nieruchomość uległa konfiskacie. Rodzina W. zamieszkała wtedy w domu gospodarczym, gdzie mieszkała przez cały czas okupacji.

Najstarszy syn Karol jako oficer W.P. był w niewoli niemieckiej. M. Wolfową też aresztowano. Rowe, któremu ówczesny  Stabsschutz podlegał przekazał jej męża Karola W, chcąc ratować rodzinę W. przed zniemczeniem w obozie, polecił M.W. przyjąć II grupę listy niemieckiej. Odmowa równała się z przyjęciem wyroku śmierci, bo by ostrzej traktowano by tę sprawę, uznając by M.W. za niemiecką renegatkę. Wtedy to w 1942 r. M. W. przyjęła wykaz II grupy. Że władze partyjne uznawały poczynania Rowego za czystą formalność, świadczy fakt, że niemieckość rodziny W. podlegała dalej konfiskacie i jej mężowi nie wolno było pracować samodzielnie. Po przyjęciu przez M.W. II grupy panował w domu ten sam duch polski. Tam się spotykali zawsze ci sami ludzie, jak organista Gierszewski, krawiec Cysewski i (nieczytelne) Urban.

Podpisano (Ks. Brunon Rieband)             

Oprac. (red) fot.arch.