Strona główna >  Materiały  >  PRL  > Czystka i wątpliwości ...

                                       

1948 do 1949
Czystka i wątpliwości ...

Początki tworzenia się „nowej władzy” w powiecie chojnickim i samym mieście, nie zawsze postrzegane były przychylnie przez mieszkańców, co też wydaje się zrozumiałe.

Problemy nie ominęły samych agitatorów nowej władzy, o czym czytamy w sprawozdaniu Trójki Wojewódzkiej na powiat chojnicki za okres od 28.10. do 31.10.1948 r. Dokument 143/48. PPR Komitet Powiatowy Chojnice.
(…) w dniu 28 października br. tow. Szałek i tow. Sępóliński przejrzeli aktyw powiatowy, który był wyznaczony do obsługi kół po linii zebrań oczyszczających i wyborczych. Na skutek tej akcji zwolniono 3 towarzyszy z obowiązków prelegenta. Tow. Gape, Jarzyne, tow. Zabrocką. Jako powód zwolnienia z obowiązków prelegenta podaje się ich przeszłość podczas okupacji – III grupa i wnioski na jedną wyżej. Służba w armii niemieckiej i nieprzychylny stosunek do ZSRR. Ponieważ powiat chojnicki jest specyficznym pod tym względem, bo wielu obecnych towarzyszy w różny sposób współpracowało z hitlerowskim okupantem. Dlatego też zaszła potrzeba przejrzenia i prześwietlenia aktywu, który obsługuje zebranie oczyszczające i wyborcze (…).
Dalej m. in. czytamy: „Akcja prenumeraty partyjnej rozwija się stosunkowo dobrze, szczególnie na terenie wsi, gdzie za październik notuje się wskaźnik wzrostu szczególnie miesięczników partyjnych. Sprawozdawczość formalnie jest w porządku, cyfry wykazane w ankiecie sprawozdawczej zgadzają się, ale czy cyfry wpisane do ankiety odtwarzają rzeczywistość w terenie, tego nie można było stwierdzić. Sekretarz oświadczył, że za podstawę do ankiety powiatowej służą sprawozdania Komitetów Gminnych. Komitety Gminne zaś opierają się na sprawozdaniach od sekretarzy gminnych. Dla orientacji podajemy, że na kole gromadzkim w Ostrowitem sekretarz nie sporządził sprawozdania od listopada 1947 r. Jasnym jest, że obecna sprawozdawczość Komitetu Powiatowego nie odpowiada rzeczywistości.  
Dla zobrazowania pracy w terenie Komitetu Powiatowego i Komitetu Gminnego podajemy charakterystykę koła gromadzkiego Ostrowite. Koło obecnie liczy 13 członków. Zebranie oczyszczające odbyło się – usunięto 2 członków za kompromitujące zachowanie się podczas okupacji oraz obecnie za złośliwe łamanie dyscypliny partyjnej. Koło składa się większości z rolników, ale trzeba stwierdzić, że żaden z nich nie wpłacił do 30 bm. ani jednej raty. Składki do 10 zł są opłacone, członkowie prenumerują : „Chłopską Drogę.”

Podsumowanie „Akcji Oczyszczającej”…

W powiecie chojnickim działało 85 kół liczących łącznie 2092 członków. Do dnia 30.10.48 r. oczyściło się 52 kół, z których usunięto 56 członków, a 21 towarzyszom udzielono nagany i upomnienia.
(…) Większość z usuniętych to element klasowo obcy – kupcy, restauratorzy i spekulanci. W tym było wydalonych 8 kobiet za niemoralne prowadzenie się (prostytucja), bogaczy wiejskich jak twierdzi egzekutywa w partii nie ma. Pozostali, którzy zostali usunięci z partii to element przypadkowy – który złośliwie łamał dyscyplinę partyjną. Zebrania oczyszczające odbywają się na ogół spokojnie, w zasadzie wnioski o usunięcie przechodzą większością głosów co wywiera pozytywne wrażenie na członkach partii.
Jednakże stwierdziliśmy na podstawie protokółów niedostateczna frekwencję członków na zebraniach w związku z oczyszczaniem szeregów naszej partii. Sprawa ta jako jeden z punktów została przedstawiona na odprawie sekretarzy gminnych. Ci tłumaczyli to brakiem zainteresowania członków. Z uwagi na duży odsetek towarzyszy w partii skompromitowanych współpracą z okupantem i powiązania z „dwójką” oraz wrogo nastawionych do obecnej rzeczywistości, koniecznym jest, aby akcję oczyszczającą przeprowadzić ponownie. Niezależnie od tego pouczyliśmy egzekutywę, aby w dalszym ciągu skrupulatnie i z całą wnikliwością, biorąc za podstawę udzielone nastawienie na odprawach w Wojewódzkim Komitecie PPR przez I – go Sekretarza  tow. Kuligowskiego i II – go Sekretarza tow. Wasilewskiego prowadzili intensywne oczyszczanie szeregów partyjnych.

PPS też się dostało…

Partia ta na posiedzeniu aktywu powiatowego usunęła 25 członków „członków aktywistów”, którzy absolutnie nie byli związani z partią. Kalendarz zebrań oczyszczających na kołach dotychczas nie został jeszcze opracowany przez sekretariat K.P PPS. Polecono I Sekretarzowi żeby wpłynął na PPS celem jak najszybszego ustalenia zebrań na kołach. W celu dopomożenia oczyszczania szeregów PPS postanowiono na aktywie partyjnym K.P. PPR, że każde koło naszej partii przy akcji oczyszczania naszych szeregów będą przeglądać szeregi organizacji PPS w gromadach tam gdzie one są i wskazywać towarzyszom towarzyszy z PPS, osoby, które należałoby usunąć z szeregów PPS.

No nieźle jak na jedno sprawozdanie. Z materiału wynika, że akcja oczyszczania mocno komplikowała życie partyjnym tuzom. A swoją drogą skąd w niej wzięło się tylu niepewnych towarzyszy? Całe szczęście, że kończyło się tylko na wydaleniu z szeregów, a nie np. więzieniem. Uśmiech politowania może budzić końcowy fragment dokumentu o przeglądaniu szeregów  partii przez innych partyjnych kolesiów. Emocje musiały być niezłe... Warto zaznaczyć, że w dokumencie znaleźć można sporo błędów ortograficznych. Być może spowodowane było to nadmiernym oczyszczaniem i przeczesaniem partyjnych szeregów z bardziej piśmiennych towarzyszy, ale w tej chwili jest to bez znaczenia. Na zakończenie warto przytoczyć niepokój tow. Szałka podpisanego pod dokumentem, a dotyczący kłopotów Komitetu Powiatowego Polskiej Partii Robotniczej w Chojnicach. Otóż ubolewa on, że nie jest obsadzone stanowisko II Sekretarza, a jednocześnie wolne są etaty instruktora organizacyjnego, propagandowego, szkoleniowego i sprawozdawczego. Obecny instruktor rolny za mało orientuje się w sprawach wsi, raczej należałoby przesunąć go na stanowisko instruktora organizacyjnego, gdzie sprosta swoim zadaniom.

Oprac (red)Z.S. fot. archiwum